Wat is Mindfulness?

27-05-2021

Wat is mindfulness?

Mindfulness is een aandachtstraining. Er wordt geleerd om op een niet-oordelende en niet-afwijzende manier naar je lichamelijke gewaarwordingen, gedachten en gevoelens te kijken. Je leert je aandacht te richten op het hier en het nu.

Er bestaan twee soorten Mindfulness:

  • MBSR, Mindfulness Based Stress Reduction
  • MBCT, Mindfulness Based Cognitive Therapy

MBSR focust voornamelijk op personen die te kampen hebben met chronische, medische klachten. Denk hierbij aan pijn, hartziekten, kanker, ... Je leert op een andere wijze naar deze onaangename zaken te kijken, waardoor je ze eenvoudiger kan aanvaarden.

Bij MBCT spendeert men meer aandacht aan hoe de gedachten het lichaam en de psychische gezondheid beïnvloeden. Deze techniek is aan te raden bij stress, burn-out, depressie, enz.

Hoe werkt mindfulness?

Zoals reeds aangehaald wordt er bij mindfulness geleerd om zich op het hier en het nu te richten. Onze gedachten staan zelden stil. Deze continue stroom aan herinneringen, gedachten en opinies kleuren het huidig moment.

Als we er in slagen ons bewust te worden van deze gedachtenstroom, dan verliest ze voor een groot deel haar impact. Je bent je bewust van de kleuring die ze het moment geven, en je kan hier dan voorbij kijken. Er worden zo heel wat communicatieproblemen en misverstanden ontweken.

Hoe is mindfulness ontstaan?

De oorsprong van mindfulness ligt in het Oosten. Zijn roots liggen in het reeds zo'n 2500 jaar beoefende Boeddhisme. Boeddha kan bekeken worden als de allereerste beoefenaar van mindfulness.

De goed gekende, Oosterse meditatietechnieken zijn als het ware in een Westers jasje gestoken. Er hangt geen spirituele of religieuze betekenis meer aan vast. Mindfulness wordt behandelt als een psychologische tool, vrij van eender welke persoonlijke overtuiging.

Uit wat bestaat de mindfulness training?

Een mindfulness training is, zoals hierboven vermeld, een aandachtstraining. Eerst wordt de aandacht gefocust door alle concentratie te centreren op één punt. Dit klinkt eenvoudiger dan het lijkt, onze gedachten staan immers nooit stil.

Eenmaal men de een puntige concentratie onder de knie heeft, kan men de aandacht uitbreiden tot het moment. Op deze manier leren we onszelf kennen zoals we functioneren in het leven. We worden alerter betreffende onze eigen acties en reacties.

De bedoeling is deze concentratietechniek toe te passen in het dagelijkse leven. De verhoogde bewustzijn laat ons toe rustiger te reageren op onszelf en de wereld om ons heen.

Wie is de grondlegger van mindfulness?

Kabat Zinn is gekend als de grondlegger van de mindfulness. Hijzelf was van beroep een moleculair bioloog. Desondanks ontwikkelde hij in de jaren '70 het mindfulness programma binnen de Gedragsgeneeskunde.

Gedragsgeneeskunde was toen nog een relatief nieuwe discipline. Binnen deze tak van de geneeskunde gaat men er van uit dat de lichamelijke gezondheid sterk beïnvloed wordt door emotionele en mentale factoren.

Zelf had Kabat Zinn reeds het positieve effect van meditatie en yoga ervaren. Hij zag echter heel wat mensen die chronisch te kampen hadden met gezondheidsproblemen en hierbij geen oplossing meer vonden. Vanuit zijn eigen ervaringen besloot hij een cursus op te bouwen met als doel stressreductie.

Is mindfulness wetenschappelijk onderbouwt?

Er werd sinds het ontstaan van mindfulness al heel wat wetenschappelijk onderzoek naar gedaan. Hierbij werd bewezen dat het inderdaad werkt. Verschillende onderzoeken zijn:

  • Een internationaal team van cognitieve psychologen onderzochten de impact van MBCT op de preventie van depressie.
  • Onder leiding van Kees Van Heeringen wordt aan de universiteit van Gent een gelijkaardig project uitgevoerd, met als doel de vermindering van depressie en zelfdoding.
  • Onderzoek in de USA heeft bevestigd dat MBCT kan helpen bij angststoornissen.
  • Dr. Oskam en collega's konden in 2009 concluderen dat er sprake was van pijnvermindering bij o.a. chronische pijnen.
  • Er zijn projecten opgestart om mindfulness toe te passen in gevangenissen en scholen.

Ondanks de vele jaren aan onderzoek, en de herhaaldelijke positieve resultaten, is er nog veel onduidelijkheid over het mechanisme achter mindfulness. Wat gebeurt er net in onze hersenen wanneer we mindfulness toepassen?

Er werd reeds ontdekt dat mindfulness de zones in het brein activeert die instaan voor:

  • Empathie
  • Stressreductie
  • Zelfkennis
  • Sociale cognitie (de manier waarop mensen denken over de wereld en over zichzelf)
  • Plannen
  • Impulsbeheersing

Besluit

Mindfulness is geen 'zweverig' gedoe, zoals veel mensen nog lijken te denken. Het is een wetenschappelijk onderbouwde techniek die stilaan een vaste plaats lijkt te verwerven in het bedrijfsleven en in de reguliere zorgsector.

De techniek kan helpen voor een hele resem aan klachten:

  • Stress
  • Burn-out
  • Depressie
  • Slaapstoornissen
  • Chronische pijnen
  • Angststoornissen
  • ...

Door te focussen op het hier en nu, en door niet over jezelf, je gedachten en je emoties te oordelen, kom je steviger in het leven te staan. Je wordt rustiger en kalmer. Door de beter bewustheid van het moment kan je communicatieproblemen en onduidelijkheden eenvoudiger vermijden.

Heb je zelf het gevoel dat je hectische leven je niet meer toelaat om van het moment te genieten? Of heb je een chronische klacht die je graag onder handen wil nemen? Is er nood aan rust en kalmte, aan meer zelfvertrouwen en acceptatie? Dan is mindfulness zeker het overwegen waard.

Veel liefs, 

Bettina! 

Meer weten over Mindfulness of het zelf proberen?